Bliksem

Bliksem is iets wat voor veel mensen samenhangt met onweer.
Voor veel mensen is bliksem iets verrassends, iets moois maar ook zeker voor veel mensen iets beangstigends.
Een bliksem is een natuurverschijnsel dat overal ter wereld voorkomt, in alle werelddelen en voor iedereen bekend fenomeen is.

Een bliksem behoort tot de hoofdverschijnsel van een onweersbui, een bijverschijnsel van een onweersbui is een donder.
De bliksem is een elektronische ontlading in de atmosfeer, dit noemt men ook wel een ESD.
Elektronische ontlading ontstaat als kortdurende elektronische stroom die onbedoeld door een niet geleidende omgeving gaat, het effect is te vergelijken met een vonk van een aansteker.
De niet geleidende omgeving is bij de bliksem “lucht”, eigenlijk kunnen wij wel stellen dat niks anders zo slecht elektronische ontlading geleid als lucht.
Bliksem ontstaat doormiddel van een botsing tussen een negatieve en positieve lading en er komt hierdoor een spanning vrij die meer dan 10 miljoen volt bedraagt.
Wanneer de positieve lading en een negatieve lading botsen maar hierbij minder dan 10 miljoen volt vrijkomt zal er geen bliksem kunnen ontstaan en is deze dus ook niet zichtbaar voor het oog van de mens.
Vaak vinden op het zelfde ogenblik meerdere ontladingen plaats waardoor men meerdere bliksems op het zelfde ogenblik ziet.
In de meeste gevallen heeft men te maken met een negatief geladen bliksem, in sommige zeer zeldzame gevallen kan men te maken krijgen met een bliksem die geladen is met een positieve lading.

In de natuur komen naast bliksem tijdens de onweer nog andere vergelijkbare natuurverschijnselen voor die op een soortgelijke manier werken, wij praten hierbij over het sint-elmusvuur of een bolbliksem.

Gevaar in cijfers

Een bliksem is niet zonder gevaren en zeker niet ongevaarlijk voor mens en dier.
Het is dan ook schrikbarend te noemen dat er elkaar jaar wereldwijd maar liefst 1000 doden vallen door dit natuurverschijnsel.
Vreemd is dat niet te noemen het aantal doden is eigenlijk zelfs zeer logisch verklaarbaar.
Elke seconden van de dag onweert het op ongeveer 2000 verschillende plaatsen ter wereld, dus ook op dit moment.
In dat perspectief is het aantal doden nog enig sinds laag te noemen en verbazingwekkend dat er op jaarbasis niet meer dodelijke slachtoffers vallen.
In Nederland zijn er op jaarbasis ongeveer 5 doden te betreuren door een onweersbui in combinatie met de bliksem.

Het aantal doden loopt de afgelopen jaren wel gestaag naar beneden, echter komt dit niet voort uit het feit dat mensen zich bewust geworden zijn van de gevaren van de bliksem.
Overal ter wereld is men de afgelopen jaren anders gaan bouwen en is de arbeidsintensiviteit van het ontplooien van landbouw activiteiten minder arbeidsintensief geworden.
Vroeger waren er ongeveer 20 mensen per jaar die een blikseminslag niet na konden vertellen en hierdoor kwamen te overlijden.

Veel mensen kunnen een blikseminslag gelukkig na vertellen, cijfermatig gezien overleven namelijk 2 van de 3 gewonden mensen na een blikseminslag het incident.

Vaak zijn mensen helaas zelf de oorzaak van een blikseminslag, zo valt 20% van de dodelijke slachtoffers doormiddel van een blikseminslag op de golfbaan en sterven er veel mensen omdat ze buiten met hun telefoon tijdens de bliksem aan het telefoneren zijn.
Het is daarom ook raadzaam om altijd een veilige plek op te zoeken wanneer de bliksem begint en een telefoongesprek per direct te beëindigen, hiermee vergroot u uw overlevingskans en verkleint u de kans op een daadwerkelijke inslag van de bliksem waar u bij betrokken bent.
De kans is verhoudingsgewijs erg klein dat u getroffen gaat worden door de bliksem slechts 1 op de 2 miljoen mensen worden getroffen door de bliksem.

Afstand

Sommige mensen meten de afstand van de bliksem tot de grond omdat ze het leuk en interessant vinden, andere mensen besteden hier totaal geen aandacht aan.
Toch is het verstandig voor uw eigenlijk veiligheid om de afstand tussen de bliksem en de grond te meten.
Het meten van de afstand is kinderlijkeenvoudig en dus voor iedereen mogelijk, men dient enkel het aantal secondes tussen de bliksem en de donder te tellen.
Na het aantal secondes te delen door drie weet men ongeveer het aantal KM tussen de bliksem en de grond.
Het geluid van de donder komt met een snelheid van ongeveer 340 meter per seconden en het licht bereikt u vrijwel direct.
Door deze berekening komt het neer op ongeveer 1 KM per 3 seconden dat de bliksem van u verwijderd is.
Bliksem is daadwerkelijk een gevaar voor de mens wanneer de bliksem minder dan 10 seconden verwijderd is van de grond.
Het risico tot een inslag op de mens neemt vanaf dit moment met maar liefst 700% toe.

Geleiders

De bliksem zal voor een inslag ten alle tijden het hoogste punt opzoeken welke geleid.
ijzeren hekken, bomen en hoge gebouwen zijn hierdoor punten welke opgezocht zullen worden door de bliksem en goed geleiden.

Metalen hekken maar ook menselijke lichamen nemen een bliksemgeleiding op vanuit de grond, dit komt voort uit het feit dat een metalen hek en een menselijk lichaam vele malen beter de stroom geleid dan de grond zelf.

Er zijn ook uitzonderingen op de regel voor het feit dat de bliksem altijd het hoogste punt zal opzoeken.
Een goed voorbeeld hierbij is de woestijn, doordat zand zeer goed isoleert zal de bliksem het punt uitzoeken waarbij het grondwater als eerste bereikbaar is, water geleid stroom namelijk wel en dit levert een extra gevaar op.

Op veel gebouwen plaats men antennes en zendmasten, de laatste jaren neemt dit fenomeen steeds meer toe omdat gebruikers van bijvoorbeeld mobiele telefonie steeds beter dekking voor hun toestellen eisen.
Doordat dit fenomeen op steeds meer plekken toetreed in de wereld neemt de kans op een inslag op een gebouw zowel lage als hoge gebouwen met de dag toe.
Antennes plaats men over het algemeen namelijk op de hoogst mogelijke gebouwen omdat hierdoor de dekking van de antenne het meeste tot zijn recht komt.
Het gevaar voor een bliksem inslag zal worden vergroot omdat de meeste antennes die geplaats worden geaarde antennes zijn, hiermee vormen zij een groot potentieel inslagpunt voor de bliksem

Veel mensen hebben interesse in de verschillende mooie natuurverschijnsels die moedernatuur voor de mensheid in petto heeft, bliksem is daar één van de meest voorkomende van.
Een bliksem is dan ook in zijn geheel als bijzonder te noemen, ondanks het feit dat er elke seconden maar liefst 2000 stuks over de gehele wereldbol van te vinden zijn.
Zo kan de bliksem een tempratuur behalen van maar liefst 30.000 graden Celsius op zijn maximale niveau behalen.
Als de bliksem de maximale te behalen tempratuur van 30.000 graden Celsius weet te bereiken dan is de bliksem op dat moment in theorie heter dan de oppervlakte van de zon.
Echter treed deze tempratuur enkel en alleen op aan de binnenkant van de bliksem, de buitenkant van de bliksem kent veelal een veel lagere tempratuur.

Veiligheid

Veiligheid is een zeer belangrijk aspect wanneer er een onweersbui optreed met bliksem.
Veel mensen hebben niet het veilige gevoel wanneer zij in de auto zitten en er zijn bliksem verschijnsels buiten.
Toch is de auto één van de veiligste plekken om te bivakkeren tijdens het onweren en bliksemen.
Omdat een auto doormiddel van zijn vorm en gebruikte metalen een soort kooi vormt heeft de auto een gelijkwaardig spanningsveld.
Bij een inslag van de bliksem in de auto zal u er over het algemeen vrij weinig van merken met betrekking tot bijvoorbeeld lichamelijke schade.
Wel is er een grote kans op materiele schade, en dan bij overgrote meerderheid schade op elektronische apparatuur zoals radio, navigatiesystemen etc.
Om dit te voorkomen kunt u het beste dit soort zaken uit zetten wanneer er bliksem optreed en u bent aanwezig in de auto.
Wanneer u gebruik wilt maken van de auto als veilige schuilplek tegen de blikseminslag zorgt u er dan wel voor dat de auto alle ramen en deuren gesloten houd, als de deuren en/of ramen open staan of gaan zal er geen gelijkwaardig spanningsveld meer aanwezig zijn en het effect op de veiligheid hierdoor zal volledig verdwijnen.

Water

Wanneer u zich bevindt in/op of in de nabijheid van water dan vormt u daadwerkelijk een groot risico om getroffen te worden door de bliksem.
Wanneer je in/op of in de nabijheid van water bent adviseren wij om meteen een plek op te zoeken zover mogelijk bij het water vandaan.
Echter is hier wel een uitzonder op, binnen zwembaden kunnen ook tijdens de onweer en bliksem gewoon gebruikt worden.
De afgelopen jaren hebben zwembaden zoveel veiligheidseisen in acht moeten nemen dat er geen reële kans bestaat dat de bliksem inslaat in het water, buitenbaden of baden van buiten die aangesloten zijn op binnenbaden vormen hier echter wel een uitzonder op.
Een overdekte ijzeren boot kan net als een auto als veilige kooi dienen wanneer deze volledig afsluitbaar is, hierdoor is het spanningsveld van de boot gelijkwaardig verdeelt.
Toch adviseren wij ook in dit geval om z.s.m. het water en dus de boot te verlaten en een andere veilige haven op te zoeken.
Een boot zal u nooit de hoogst mogelijke veiligheid bieden zoals een auto dat wel weet te realiseren.